Eerste socialist in Zaanse gemeenteraad
Bron: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland BWSA
Paul Leguit (1856-1937)
Paulus (Paul) Leguit is de tweede zoon van Cornelis Leguit en Dieuwertje de Jong. Hij is op 8 oktober 1856 geboren in Zaandijk, zijn vader was molenbouwer, het was in die tijd een armoedig bestaan, daarom ging Paul na de lagere school al jong aan het werk om geld verdienen als smidsknecht.
Op 15 juni 1887 trouwde Paul met Marijtje Woud, zij kregen vier dochters. Paul kon uiteindelijk een eigen smederij openen en stond goed bekend bij bedrijven in het Zaanse. Het aantal opdrachten nam echter af toen de opdrachtgevers merkten dat Paul socialist was geworden. Hij las onder andere Multatuli (hun dochter Fancy is genoemd naar één van de personages uit de Minnebrieven van Multatuli).
In 1883 sloot Paul zich aan bij de Sociaal Democratisch Bond (SDB) afdeling Zaanstreek en hij werd daar beheerder van het SDB gebouw in Koog aan de Zaan. Ook was hij redacteur van Het Volksblad, dat door de SDB in de Zaanstreek werd uitgegeven, en medewerker van Recht voor Allen. Paul verliet de SDB in 1891, omdat hij er van was overtuigd dat via het het parlement veel kon worden bereikt, terwijl de SDB steeds meer de anti-parlementaire kant op ging.
Vanaf 1888 was Paul actief voor de vrijzinnig-liberale kiesvereniging de Vrije Kiesvereeniging. In 1891 werd hij samen met Jan Dekker, namens de Vrije Kiesvereeniging, gekozen tot raadslid in Koog aan de Zaan. De overige vijf raadsleden bleven bij hun installatie demonstratief weg en traden af. Na een herverkiezing kwamen de vijf terug in de raad. Hiermee was de toon voor de volgende jaren gezet. Leguit en Dekker voerden felle oppositie, maar konden weinig beginnen omdat de overige raadsleden als blok opereerden.
Naast de vijf raadsleden moesten Paul en Jan ook de strijd aangaan met de burgemeester F.T. Roeters van Lennep (burgemeester van 1888 tot 1898). In 1896 kwam het tot een openlijk conflict. Dekker en Leguit traden af, maar werden herkozen en Roeters van Lennep kreeg een maand verlof. In juli 1897 ontstond voor de burgemeester een onwerkbare situatie toen vier van de zeven raadsleden namens de Vrije Kiesvereeniging in de raad zaten, bovendien werden Dekker en Leguit wethouder.
Paul zette zich in voor verhoging van de lonen van onderwijzers. Hij zag onderwijs als belangrijk middel om de arbeidersklasse op een hoger niveau te brengen, in 1900 werd hij bestuurslid van het Zaansch Onderwijs Comité. Nadat hij en Jan Dekker in 1897 wethouder van Koog aan de Zaan werden verhoogden zij vrijwel direct de salarissen van de onderwijzers.
Na de verkiezingen in 1901 moesten Leguit en Dekker hun wetshouderspost opgeven. Zij voerden nog twee jaar oppositie, maar traden in 1903 terug. In 1900 was Paul lid geworden van de Sociaal Democratische Arbeiders Partij (SDAP). Dit werd hem niet in dank afgenomen en de vrije socialisten keerden zich tegen hem. In 1906 kwam hij, namens de SDAP, terug in de raad. Hij voerde nog twee jaar oppositie, maar moest, vanwege vroeg intredende ouderdomsverschijnselen, in de zomer van 1908 terugtreden.